“Ik heb de goeie keus gemaakt.”

Het is even zoeken naar het huis van Kees en Inge in Langley vlakbij Vancouver, ik rij er al gauw voorbij. Als ik terug rij zie ik Kees voor het huis staan. Ik herken hem van een foto uit de krant. Een aantal jaar geleden is zijn restaurant afgebrand. Niet de leukste manier om de krant te halen.

We gaan in de tuin zitten achter het huis. De zon schijnt tenslotte. Achter in de tuin merk je niets van de grote stad waar ze wonen. Het lijkt alsof we aan de rand van het bos zitten.

Kees woont sinds 1971 in Canada. Hij kwam als 21-jarige jongen met de SS Maasdam van de Holland America Line. Hij kent de boten van de HAL goed, omdat hij er vanaf zijn 18e ook werkte.

“Ik was een eerste klasse diningroomsteward in het restaurant van verschillende boten, zoals de Nieuw Amsterdam en de Rotterdam. Op de SS Maasdam heb ik nooit gewerkt, maar ik ben naar Canada gekomen met de Stefan Batory en dat was de oude SS Maasdam. Overal op de boot zag je de bordjes nog hangen van de Maasdam.”

De Holland America Line heeft het schip in 1968 verkocht aan een Poolse rederij. Het jaar daarop kwam het schip weer in de vaart als de Stefan Batory en werden er vooral cruises mee gevaren.

Kees heeft in zijn jonge jaren voor zijn 21-ste veel gereisd. Uiteindelijk belandde hij weer in Nederland, maar hij vond het land veel te klein: “Ik wilde weg. Ik had geen banden meer met Nederland, Mijn moeder stierf toen ik 6 jaar oud was, mijn vader overleed op mijn 18e dus ik was al op mezelf. Ik had wel nog een broer in Holland, een zus in Kopenhagen en nog een broer in België. Maar zij waren minstens 10 jaar ouder.”

Kees besloot naar Canada te gaan. Oorspronkelijk wilde hij naar Amerika, maar Canada leek makkelijker. “Ik dacht, kom ik neem de boot, dan ben ik een keer de passagier en niet de steward. Dus daarom ben ik met de boot gekomen.”

Aan voorbereiding heeft Kees weinig gedaan. Hij vertrok gewoon. Wel had hij contact met het Nederlands consulaat in Montreal, maar daar heeft hij uiteindelijk weinig gebruik van gemaakt.

Al snel vond hij in Montreal een baan als ober. “Ik kon de rekeningen betalen. Later vond ik werk bij een maatschappij waar je leningen kon afsluiten. Ik moest mensen achter hun broek aanzitten zodat ze hun lening zouden aflossen. Een soort deurwaarder was ik. Dat was niets voor mij dat baantje, ik kon dat niet, dus ben ik vertrokken.”

Kees lacht veel tijdens het vertellen van zijn verhaal. Hij was een avonturier voordat hij trouwde met Inge. “Ik had een auto waar ik al mijn bezittingen in stopte en in januari vertrok ik naar de andere kant van Canada. Ik had zin om te skiën in Banff. Maar het was dom van mij om midden in de winter Canada over te steken. Toen ik moest stoppen om te tanken bleek ik in ijsregen te rijden. Ik had al kilometers gereden op glad ijs en ik realiseerde mij dat niet. Levensgevaarlijk was dat. Ik ben gestopt bij dat benzinestation en heb daar overnacht. De volgende dag ben ik weer verder gegaan.”

Kees vertelt verder over zandstormen in de woestijn en de plekken waar hij onderweg stopte. Van skiën in Banff is het niet gekomen. Hij vond het overal te koud. Uiteindelijk stopte hij in Vancouver: “Hier vond ik mijn plek, ik ben getrouwd met Inge en heb met haar 4 kinderen gekregen. We zijn hier nooit meer weggegaan.” Kees en Inge hebben 2 dochters en 2 zonen en inmiddels hebben ze zelfs 11 kleinkinderen.

Inge komt oorspronkelijk uit Amerika, het land waar Kees graag naartoe wilde gaan. Toch zijn ze in Canada gebleven, omdat het een beter land is om kinderen op te laten groeien. “Je betaalt hier wel meer belasting, maar over medische zorg en andere zaken hoef je je dan ook geen zorgen om te maken. Dat is hier goed geregeld”, zeggen Kees en Inge.

Canada klinkt als een land waar ze zorgen voor hun inwoners. Er is prima medische zorg en werklozen krijgen een uitkering, maar je betaalt wel meer belasting dan in Amerika. Het systeem lijkt een beetje op dat van Nederland en ik dacht dat het veel slechter geregeld zou zijn.

Mijn vader raakte twee keer zijn baan kwijt, omdat de bedrijven waar hij werkte failliet gingen, maar Kees vond altijd makkelijk een baan: “Ik heb nooit problemen gehad met het vinden van werk, omdat ik altijd bij restaurants werkte en daarvoor ook een opleiding had gedaan.”

Na jaren in dienst van anderen te hebben gewerkt is hij zijn eigen restaurant begonnen in Langley, het restaurant dat is afgebrand en waarover ik dat krantenartikel las. “Het was een klein restaurant en ik runde het in mijn eentje al meer dan 20 jaar.” Kees was alleen open voor diner en werkte acht uur per dag. Op een dag rond kerstmis in 2016 ging hij weg om iets te halen. Even later, toen hij terugkwam, zag hij vanaf een afstand zwaailichten in de buurt van zijn restaurant en toen zag hij wat er was gebeurd: “O mijn God, dat ziet er uit als mijn restaurant.” Inge was al op de hoogte en maakte zich grote zorgen om haar man: “Ik wist waar hij was en zijn mobiele telefoon had hij niet bij zich.”

Kees heeft na de brand zijn restaurant niet meer heropend. Hij wilde met pensioen.

“Canada is de goeie keus geweest.” zegt Kees. Een jaar of 15 geleden is hij voor het eerst teruggegaan naar Nederland en toen realiseerde hij zich nogmaals dat hij de goeie keus heeft gemaakt. “Nederland is te klein.” Inge vult aan: “Je kunt je armen niet strekken zonder iemand te raken. Hier kun je wel je armen strekken.”

Canada vinden ze heerlijk ruim. Zoveel ruimte als ze nu hebben in Langley zouden ze niet in Nederland kunnen krijgen. Inge vertelt verder: “Elke centimeter in Nederland heeft een doel en wordt gebruikt. Nederlanders hebben wel een geweldig gevoel voor humor en ze zwelgen niet in hun problemen. Je legt het achter je neer en gaat door.”

Kees is wel trots op zijn achtergrond als Nederlander: “Ik kom uit Holland, maar ik ben Canadees. Toch voel ik mij nog wel Nederlands.” Kees mist wel dingen van Nederland. “In Vancouver is weinig cultuur vergeleken Europa. “Er zijn bij jullie in Nederland veel oude gebouwen, dat heb je hier niet. Hij vervolgt zijn verhaal: “Je vergeet nooit waar je vandaan komt. Ik mis op zich niet zoveel uit Nederland, maar als ik er goed over nadenk mis ik wel de maatjes haring, de gerookte paling en de patat-friet. Canada is een land van immigranten. Veel mensen komen uit andere landen. Iedereen is welkom, maar je moet wel onze normen accepteren en Canadees worden.”

https://www.langleytimes.com/news/langley-city-restaurants-doors-are-closed-for-good/

• Canada, documentaire fotografie, Emigratie, journalistiek, portretfotografie, reisfotografie
• 22 juni 2018